Szyk zdania: cała historia
Pozycja słów w języku niderlandzkim nie jest zawsze ta sama, ale na szczęście istnieją jasne zasady.
Zdanie podstawowe
Zwykłe zdanie:
- Sanne
(podmiot) - drinkt
(orzeczenie) - koffie
(reszta) - .
Pytanie:
- Drinkt
(orzeczenie) - Sanne
(podmiot) - koffie
(reszta) - ?
Które słowo przed zdaniem podstawowym?
Teraz umieszczamy jedno lub więcej słów przed zdaniem podstawowym.
Po których słowach potrzebujemy jakiej struktury zdania?
Zdanie podstawowe
Po słowach:
en, maar, want, of (lub), dus*
* = Po dus możesz wybierać: z inwersją lub bez inwersji.
Zdanie podrzędne
Po słowach:
| dat omdat doordat voordat zodat ... | als zoals |
of (czy) alsof |
| die | ||
| hoewel terwijl | toen sinds |
Zaimek pytający w zdaniu (nie w pytaniu):
wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe, welk(e)
Inwersja
Po wszystkich innych słowach.
Przykłady
Normalne zdania mają taką strukturę:
- En
- Nu
- Omdat
- podmiot
- orzeczenie
- reszta
- perfectum
bezokolicznik
om...te - .
Prawdziwe zdanie:
- -
- Elk jaar
- Doordat
- Joost
- koopt
- een vliegtuig
- .
Uwaga przy formie jij: przy inwersji 't' znika:
- Want
- Volgens mij
- Omdat
- je
- hebt
- veel geduld
- .
Z przyimkiem
Przyimek (van) należy do reszty i nie zmienia miejsca. Nawet jeśli przyimek należy do czasownika, jak przy houden van:
- -
- Helaas
- Ik zie dat
- Sylvia
- houdt
- van
- grote risico's
- .
Z bezokolicznikiem
- en
- Plotseling
- Totdat
- Het rendier
- wilde
- niet meer
- lopen
- .
Z perfectum
- -
- Vorig jaar
- Sinds
- Ik
- heb
- schaatsen
- gekocht
- .
Om...te
- Want
- Nu
- Terwijl
- Ze
- rent
- door de stad
- om de trein te halen
- .
Jeszcze jeden przykład
Uwaga: w zdaniu podrzędnym podmiot (er) leży bezpośrednio po dat, omdat, als, ...:
- -
- In Utrecht
- Omdat
- Vanavond
- is
- er
- een concert
- .